Żelazo

 Chciałabym uzupełnić wczorajszy wpis o nieco informacji na temat żelaza.

Żelazo jest bardzo ważnym pierwiastkiem w naszym organizmie. Zarówno jego niedobór jak i nadmiar może mieć poważne konsekwencje.
Zanim więc sięgniecie po suplementy, zróbcie badania, przynajmniej ferrytyny albo jeśli jest to bardzo utrudnione, zapoznajcie się dokładnie z objawami niedoboru i zastanówcie czy aby na pewno u Was występuje.

Za Wikipedią:
"Żelazo należy do mikroelementów o decydującym znaczeniu dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Znajduje się w grupach prostetycznych wielu ważnych białek (metalooprotein): hemoglobinie, mioglobinie, w tym też w centrach aktywnych licznych enzymów takich jak: katalaza, peroksydazy oraz cytochromy. Zapotrzebowanie na żelazo u człowieka jest zmienne i zależy od wieku, płci i stanu organizmu. U osób dorosłych wynosi ono od 1 mg/dobę u mężczyzn do 2 mg u kobiet, z zastrzeżeniem, że w okresie ciąży i karmienia powinno to być ok. 3 mg/dobę. Różnice w przyswajalności żelaza z pozywienia są bardzo duże w zależności od diety, od 1–2% dla diety wyłącznie zbożowej, do 25% dla diety mięsnej. Dla średniej, mieszanej diety przyswajalność żelaza wynosi ok. 10%, co oznacza konieczność spożywania ok. 10-krotnie większej ilości żelaza niż wynosi jego zapotrzebowanie przez organizm. Niekiedy spożycie nie zaspokaja zapotrzebowania organizmu na ten pierwiastek, co po pewnym czasie prowadzi do jego niedoboru i objawów chorobowych z nim związanych (niedokrwistość z niedoboru żelaza).

Żelazo wchłania się w dwunastnicy i jelicie cienkim w postaci Fe²⁺. Po wchłonięciu wiązane jest przez apoferrytynę w błonie śluzowej przewodu pokarmowego. Powstaje ferrytyna, a żelazo znajduje się wtedy na III stopniu utlenienia. We krwi transportowane jest przez transferrynę. Magazynowane jest w wątrobierównież w postaci ferrytyny.
Niedobór spotyka się w stanach zwiększonego zapotrzebowania, zaburzeń wchłaniania lub zwiększonej utraty żelaza. W takim przypadku może wystąpić niedokrwistość. Należy wprowadzić suplementację preparatami żelaza. Powinno się stosować ją m.in. u osób po zabiegach operacyjnych z dużą utratą krwi, u osób z krwawieniami z przewodu pokarmowego, z dróg rodnych, kobiet ciężarnych, karmiących, przy obfitych menstruacjach, u wcześniaków, u dzieci po konflikcie serologicznym, u osób z zaburzeniami wchłaniania żelaza."


 Zbyt duża ilość żelaza w diecie może odkładać się w wątrobie, trzustce i innych narządach, powodując zatrucia. Nadmiar tego pierwiastka może być także przyczyną  hemochromatozy. Przedawkowanie żelaza powoduje wzrost ryzyka zachorowania na choroby serca oraz nowotwory. Nadmiar żelaza w organizmie może wywołać również zaburzenia hormonalne, bóle stawów, osteoporozę i depresję.

Do głównych przyczyn niedoboru żelaza zalicza się:

 1. Utrata krwi

• przez drogi rodne – obfite miesiączki, krwawienia pomenopauzalne
• przez przewód pokarmowy (wrzód żołądka lub dwunastnicy, żylaki przełyku, owrzodzenia przełyku wikłające chorobę refleksową, żylaki odbytu, stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych, polipy odbytnicy)
• przez nerki (rzadko)
• przez drogi oddechowe – rozlane krwawienia pęcherzykowe
• urazowa
• wielokrotni dawcy krwi

 2. Zwiększone zapotrzebowanie (przy niedostatecznej podaży lub upośledzonym wchłanianiu).

• wcześniaki, noworodki, niekarmione mlekiem matki
• okres dojrzewania
• okres ciąży i laktacji

3. Upośledzone wchłanianie z przewodu pokarmowego

• stan po gastrektomii
• enteropatia glutenowa i stan po resekcji jelita
• zmniejszona kwaśność soku żołądkowego (uwaga na wszelkie leki zmniejszające kwasowość)
• dieta ubogobiałkowa, bogata w fosforany (jaja), szczawiany, fityniany i herbatę (utrudnia wchłanianie)
• choroba Leśniowskiego i Crohna

 4. Niedobór w diecie

Objawy niedokrwistości można podzielić na dwie główne grupy tzn. ogólne objawy towarzyszące wszystkim niedokrwistościom oraz objawy charakterystyczne dla tego typu anemii.

1. Ogólne objawy niedokrwistości:

• osłabienie i łatwa męczliwość
• upośledzenie koncentracji i uwagi
• ból i zawroty głowy
• tachykardia (w ciężkiej postaci)
• bladość skóry i błon śluzowych

2. Objawy niedoboru (długotrwałego) żelaza niezwiązane z niedokrwistością:

• spaczony, wybiórczy apetyt (np. na glinę, krochmal, kredę), niekiedy wyprzedza niedokrwistość
• ból, pieczenie i wygładzenie powierzchni języka, suchość w ustach (rzadko)
• suchość skóry, bolesne pęknięcia kącików ust
• paznokcie blade, kruche, z podłużnym prążkowaniem i rowkami
• włosy cienkie, łamliwe, o rozdwojonych końcach, łatwo wypadające.

 Diagnostyka:

W związku z możliwością dużych wahań stężeń żelaza we krwi w czasie doby, w zależności od spożycia pierwiastka w diecie lub suplementach bezpośredni pomiar stężenia tego elementu jest jedynie elementem wspomagającym diagnostykę niedoborów. Zdecydowanie lepszym sposobem postępowania diagnostycznego jest ocena zapasów żelaza w organizmie poprzez pomiar stężenia białek: ferrytyny i transferyny. Wykonywane jest również badanie całkowitej zdolności wiązania żelaza (TIBC). Mimo, iż niedokrwistość jest późnym objawem niedoborów żelaza jest dobrym wskaźnikiem homeostazy w tym zakresie. Charakterystyczną cechą niedokrwistości z niedoboru żelaza jest obniżenie średniej objętości krwinki czerwonej (MCV). Parametr ten jest składową prawidłowego badania morfologii krwi obwodowej. Ponadto pojawia się niedobarwliwość erytrocytów opisywana jako MCH – średnia masa hemoglobiny w erytrocycie i MCHC – średnie stężenie hemoglobiny w erytrocycie. Parametry te powinny znaleźć się na wyniku prawidłowo wykonanego badania morfologii.

 

Aż 70 proc. żelaza wchodzi w skład hemoglobiny, która uczestniczy w transportowaniu tlenu do komórek i dwutlenku węgla z tkanek do płuc. Ok. 10 proc. jest w enzymach i białkach biorących udział w przemianach metabolicznych. Pozostałe 20 proc. to żelazo zapasowe zgromadzone w wątrobie, szpiku kostnym, śledzionie, mięśniach

http://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/uklad-krwionosny/niedobor-zelaza-przyczyny-objawy-dieta_38005.html